سابقه و هدف: این تحقیق به منظور ارزیابی ارتباط بین امتیاز تنوع اقلام مصرفی در گروههای مختلف غذایی و کفایت مواد مغذی دریافتی در گروهی از مردان تهرانی انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، 295 مرد 18 سال به بالا ساکن منطقه 13 تهران شرکت داشتند. دریافت مواد غذایی با استفاده از یک پرسشنامه یادآمد غذایی دو روزه ارزیابی شد. از شاخص های امتیاز تنوع غذایی (Dietary diversity score=DDS) و تنوع غذایی (Food variety=FV) استفاده شد. میانگین نسبت کفایت غذایی (Mean adequacy ratio=MAR) به عنوان شاخص کفایت تغذیه ای انتخاب شد و این شاخص با تقسیم مقدار مصرفی 12 ماده مغذی و انرژی بر مقدار توصیه شده آنها بدست آمد. میزان کفایت هر ماده مغذی (Nutrient adequacy ratio=NAR) از تقسیم مقدار مصرفی آن ماده بر مقدار توصیه شده آن به دست آمد.یافته ها: میانگین سنی افراد 13±40 سال و میانگین نمایه توده بدن آنها 4±25 کیلوگرم بر مترمربع بود. میانگین امتیاز تنوع غذایی 1.02±6.05 بود. امتیاز تنوع غذایی با میانگین نسبت کفایت غذایی (0.05>p و 0.3=r)، NAR تیامین (0.05>p و 0.2=r)، ویتامین A (0.05>p و 0.4=r)، کلسیم (0.05>p و 0.4=r)، فسفر (0.05>p و 0.4=r) و چربی کل دریافتی (0.05>p و 0.4=r) مرتبط بود. تنوع غلات کامل با NAR ویتامین B2 (0.05>p و 0.3=r) و پروتیین (0.05>p و 0.3=r)، تنوع سبزیجات و میوه ها با NAR ویتامین C (0.05>p و 0.3=r) ارتباط داشت. در چارک چهارم امتیاز تنوع گروههای غذایی، دریافت غالب درشت مغذی ها و ریز مغذی ها در بیشترین مقدار قرار داشت.نتیجه گیری: امتیاز تنوع گروه گوشت، شیر و غلات مهمترین تعیین کننده میانگین نسبت کفایت غذایی بود. تنوع اقلام مصرفی در گروههای غذایی مختلف یک شاخص مفید از کفایت مواد مغذی خاص بشمار می رود. بنابراین به منظور تعیین کفایت مواد مغذی خاص، امتیار تنوع گروههای غذایی می تواند در نظر گرفته شود.

سابقه و هدف: این مطالعه به منظور تعیین تنوع مواد غذایی مصرفی و ارتباط آن با کفایت دریافت مواد مغذی در گروهی از افراد جامعه شهری منطقه 13 تهران انجام شد. مواد و روشها: در این بررسی، پس از حذف موارد کم گزارش دهی، 581 فرد 18 سال و بالاتر (295 زن و 286 مرد) در قالب بخشی از مطالعه مقطعی ارزیابی دریافت های غذایی ساکنین منطقه 13 تهران بر پایه هرم راهنمای غذایی در سال 80-1378، انتخاب شدند. بررسی وضعیت تغذیه به روش تکمیل پرسشناه دو روز یاد آمد غذایی صورت گرفت. جهت تعیین امتیاز تنوع غذایی از 5 گروه اصلی هرم که به 23 زیر گروه تقسیم می شوند، استفاده شد. امتیاز کل تنوع غذایی بیانگر میانگین امتیازات 5 گروه اصلی بود. یعنی هر یک از پنج گروه حداکثر 2 امتیاز از کل 10 امتیاز تنوع غذایی را دارا بودند. برای اینکه هر فرد برای هر گروه غذایی، مصرف کننده به حساب آید، می بایست حداقل نیمی از سروینگ از ماده غذایی (مطابق تعاریف شاخصهای کمی هرم راهنمای غذایی) را در عرض 2 روز یاد آمد، مصرف کرده باشد. نسبت کفایت برخی مواد مغذی و میانگین آنها با استفاده از مقادیر توصیه شده استانداردهای پذیرفته شده بین المللی و در نظر گرفتن سن و جنس محاسبه شد. یافته ها: کمترین تنوع غذایی در گروه غلات (0.24±0.85) و بیشترین تنوع در گروه میوه ها (0.60±1.48) مشاهده شد. از نظر آماری تفاوت معنی داری بین مردان و زنان در امتیازهای گروههای مختلف و امتیاز کل تنوع غذایی مشاهده نشد. حدود نیمی از جامعه مورد نظر امتیاز تنوع غذایی کمتر از 6 داشتند. امتیاز تنوع غذایی با دریافت انرژی، درصد چربی، کربوهیدرات، پروتئین، مقدار فیبر (گرم) و کلسترول (میلی گرم) از نظر آماری همبستگی نداشت. همبستگی بین امتیاز تنوع غذایی و نسبت کفایت دریافت کلسیم، روی، پتاسیم و منزیم معنی دار بود. امتیاز کل تنوع غذایی با میانگین نسبت کفایت مواد مغذی همبستگی داشت (P<0.05).نتیجه گیری و توصیه ها: بر اساس یافته های این بررسی و مطالعات پیشین، امتیازهای تنوع غذایی روش مناسبی جهت تعیین تفاوتهای موجود در الگوی غذایی جوامع مختلف از نظر ارزش تغذیه ای و ابزار مناسبی برای پیشگویی کفایت تغذیه ای رژیم غذایی می باشد. با توجه به آنکه حدود نیمی از افراد جامعه مورد مطالعه، امتیاز تنوع غذایی مناسبی نداشتند، آموزش تغذیه در زمینه لزوم مصرف از تمامی گروههای اصلی هرم راهنمای غذایی ضروری به نظر می رسد.

سابقه و هدف: این مطالعه به منظور تعیین تنوع مواد غذایی مصرفی و ارتباط آن با کفایت دریافت مواد مغذی در نوجوانان 18-10 ساله جامعه شهری منطقه 13 تهران انجام شد.مواد و روشها: ارزیابی دریافتهای غذایی در 1476 نفر از افراد مورد بررسی در مطالعه قند و لیپید تهران با استفاده از یادآمد 24 ساعته خوراک برای دو روز توسط پرسشگران مجرب صورت گرفت. در این بررسی پس از حذف موارد کم و بیش گزارش دهی، 304 نوجوان در قالب بخشی از مطالعه مقطعی هرم راهنمای غذایی در سال 78، مورد ارزیابی تنوع غذایی قرار گرفتند. جهت تعیین امتیاز تنوع غذایی از 5 گروه اصلی مطابق تعاریف هرم راهنمای غذای روزانه استفاده شد که این 5 گروه به 23 زیر گروه تقسیم شده اند. هریک از پنج گروه حداکثر 2 امتیاز از کل 10 امتیاز تنوع غذایی را دارا بود. برای اینکه هر فرد مصرف کننده هریک از زیر گروه های غذایی محسوب شود، می باید حداقل نصف سروینگ از ماده غذایی را در عرض 2 روز یادآمد مصرف کرده باشد. نسبت کفایت برخی مواد مغذی و میانگین آنها با استفاده از مقادیر توصیه شده استانداردها و در نظر گرفتن سن و جنس محاسبه شد. وزن با استفاده از ترازوی فنری و قد مطابق پروتکل های استاندارد اندازه گیری BMI محاسبه شد. جهت مقایسه میانگین ها از Students' t test استفاده شد. ضرایب همبستگی جهت مقایسه امتیازدهی تنوع غذایی (DDS) با نسبت کفایت مواد غذایی (NAR) و میانگین نسبت کفایت مواد مغذی (MAR) بکار رفت. با توجه به نرمال بودن و یا نرمال نبودن توزیع داده ها از همبستگی Pearson و Spearman استفاده شد.یافته ها: امتیاز کل تنوع غذایی 1.08±6.26 بود. بیشترین امتیاز را میوه ها (1.46±0.61) و کمترین امتیاز را غلات (0.27±0.95) داشتند. همبستگی مثبت و معنی داری میان DDS و MAR مشاهده شد (P<0.001 ,r= 0.042) و50% افراد امتیاز کل تنوع غذایی برابر 6 یا بیشتر از آن داشتند BMI .در افرادی که امتیاز کل تنوع غذایی آنها بیشتر یا مساوی 6 بود، نسبت به سایرین بالاتر بود (4.07±19.81 در مقابل 3.30±18.95 کیلوگرم بر متر مربع و (P<0.01، همبستگی مثبت و معنی داری میان DDS و غالب نسبت کفایت مواد مغذی دریافتی مشاهده شد.نتیجه گیری و توصیه ها: اندازه گیری امتیاز تنوع غذایی روش مناسبی جهت اندازه گیری کفایت دریافت مواد مغذی است و با ایجاد تنوع غذایی بیشتر با توجه به هرم راهنمایی غذایی می توان به کفایت تغذیه ای بالاتر و دریافت کافی مواد مغذی و مواد مغذی ضروری برای سلامت دست یافت.

مقدمه: عوامل بسیار زیادی در فرایند بارداری و نتیجه آن مداخله می کنند. اگرچه نقش تغذیه در تعدیل این فرایندها کاملا شناخته نشده است، اما بخوبی مشخص شده که وضعیت تغذیه ای زن حامله بر نتیجه بارداری او تاثیر می گذارد. لذا این مطالعه به منظور مقایسه دریافت انرژی و مواد مغذی در زنان باردار ساکن شهر سبزوار با مقادیر دریافت استاندارد (DRI) انجام گردید.روش کار: این مطالعه مقطعی – تحلیلی بر روی 561 زن باردار سبزواری که به صورت طبقه ای از تمام مناطق شهر انتخاب شدند، صورت گرفت. دریافت مواد غذایی هر فرد به روش یاد آمد 24 ساعته خوراک طی سه روز متوالی و بسامد خوراک به دست آمد و با نرم افزار food processor دریافت انرژی و مواد مغذی هر فرد تعیین شد. آنالیز داده ها با استفاده از از نرم افزار Spss نسخه 11.5 و آزمونهای آمار توصیفی و one sample t-test انجام شد.نتایج: میانگین مدت بارداری 4.29±3.2 ماه بود. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین دریافت انرژی و تمام مواد مغذی به استثنای ویتامین B12، فسفر، سدیم و سلنیوم در زنان باردار کمتر از Dietary Reference Intake می باشد (P<0.05).نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه که نشان داد دریافت انرژی و اکثر مواد مغذی در زنان باردار ناکافی است، دادن آموزشهای تغذیه ای در این دوران و اجرای برنامه های حمایت از زنان، شیرخوران و کودکان (WIC) توسط مسوولین، در حمایت از زنان باردار ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: رژیم های غذایی متنوع با احتمال افزایش دریافت مواد مغذی همراه هستند. این تحقیق به منظور ارزیابی ارتباط بین امتیاز تنوع گروه های غذایی و کفایت مواد مغذی خاص در زنان تهرانی انجام شد.روش کار: در این مطالعه مقطعی، 286 خانم 18 سال به بالا و ساکن منطقه 13 تهران که نماینده جمعیت زنان تهرانی بودند. شرکت داشتند. دریافت مواد غذایی با استفاده از پرسشنامه یاد آمد غذایی 2 روزه ارزیابی شد. از شاخص های امتیاز تنوع غذایی (Dietary Diversity Score=DDS) و تنوع غذایی (Food Variety = FV) استفاده شد. میانگین نسبت کفایت غذایی (Mean Adequacy Ratio = MAR) به عنوان شاخص کفایت تغذیه ای انتخاب شد که با تقسیم مقدار مصرفی 12 ماده مغذی و انرژی بر مقدار توصیه شده آنها به دست آمد.یافته ها: میانگین سنی افراد، 13±41 سال و میانگین نمایه توده بدن (Body Mass Index=BMI) آنها، 4±27 کیلوگرم بر مترمربع بود. میانگین امتیاز تنوع غذایی 1.02±6.11 بود. DDS با (r=0.4 و P<0.05) MAR . (Nutrient adequacy Ratio) NAR تیامینP<0.05) و (r=0.3ویتامین A (P<0.05 و (r=0.4 کلسیمP<0.05)  و (r=0.4 فسفر P<0.05) و(r=0.4 و چربی کل دریافتیP<0.05) و(r=0.3 مرتبط بود. تنوع غلات کامل با NAR پروتیین P<0.05) و (r=0.3 تنوع سبزیجات و میوه ها با NAR ویتامین C P<0.05) و (r=0.3 و ویتامینA  P<0.05)و (r=0.3 ارتباط داشت. در چارک چهارم امتیاز تنوع گروه های غذایی، دریافت غالب درشت مغذی ها و ریز مغذی ها در بیش ترین مقدار قرار داشت. امتیاز تنوع گروه گوشت و شیر، مهم ترین تعیین کننده MAR بود.نتیجه گیری کلی: تنوع اقلام مصرفی در گروه های غذایی مختلف، شاخصی مفید از کفایت مواد مغذی خاص، به شمار می رود. بنابراین به منظور تعیین کفایت مواد مغذی خاص، امتیاز تنوع گروه های غذایی میتواند در نظر گرفته شود.

مقدمه: تغذیه مناسب کارگران می تواند در افزایش رشد و توسعه اقتصادی موثر باشد. این بررسی جهت ارزیابی وضعیت وزن و نیز میزان دریافت انرژی و مواد مغذی زنان قالی باف شهر یزد انجام گرفت.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی که بر روی 300 زن قالیباف شهر یزد انجام شد، پس از اندازه گیری قد و وزن، مواد مغذی دریافتی با روش یادآمد 24 ساعته خوراک برای 3 روز ثبت گردید و با استفاده از نرم افزار NUTRITIONIST IV سطح دریافت مواد مغذی تعیین گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی، آزمون t و آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: پس از حذف موارد بیش و کم گزارش دهی، آنالیز نهایی بر روی داده های 270 نفر انجام شد. در مطالعه حاضر شاخص نمایه توده بدنی زنان 3.84±23.39 کیلو گرم بر متر مربع بود. 11.10 درصد زنان کم وزن و 28.51 درصد دارای اضافه وزن یا چاق بودند. میانگین دریافت انرژی473.70 ±2379.40 کیلو کالری بود. سهم کربوهیدرات، پروتئین و چربی از انرژی دریافتی به ترتیب 73.43، 9.57 و 18.17 درصد بود. میانگین دریافت ویتامین های B2،B6  و فولات و املاح کلسیم، روی و منیزیم کمتر از میزان های توصیه شده بود. بیش از نیمی از زنان مورد بررسی از نظر دریافت املاح و ویتامین های مذکور کمبود داشتند.نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر، علی رغم دریافت بیش از اندازه انرژی و چاقی، زنان قالیباف در معرض کمبود ریز مغذی ها می باشند.

مقدمه و هدف: دیدگاه عمومی بر این است که بین رژیم غذایی، روش زندگی و سلامت ارتباط وجود دارد. امروزه از نظر متخصصین تغذیه یک الگوی مناسب تغذیه باید حاوی مقدار غذای کافی و متعادل باشد تفاوت های فردی چون سن، جنس، محل زندگی، ترجیحات غذایی، عادات غذایی، فرهنگ و مواد تغذیه ای را در برگیرد. در همین راستا مطالعه بررسی وضعیت امنیت مواد مغذی در الگوی مصرف خانوارهای شهرستان بویراحمد انجام شد. مواد و روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است. اطلاعات از طریق مصاحبه جمع آوری شده، لیست خانوارها با استفاده از روش خوشه ای تعداد 420 خانوار انتخاب و پرسشنامه یادآمد 24 ساعت غذا در 3 نوبت به فاصله 10 روز تکمیل و سپس با استفاده از نسخه سوم پدرازشگر تغذیه تجزیه و تحلیل و میزان مواد مغذی محاسبه و میزان توصیه شده روزانه افراد هر خانواده جمع آوری و بر تعداد افراد تقسیم و نهایتا میانگین میزان توصیه شده روزانه تمام خانوارها به دست آمد و با میانگین نیاز تعیین شده کشوری مقایسه شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده میزان دریافت مواد مغذی کربوهیدرات، پروتئین، چربی به ترتیب 78، 11 و 11 درصد انرژی فرد را در روز تامین می کرد و دریافت اسیدهای آمینه لیزین، متیونین، اسیدهای چرب اشباع چندزنجیره، ویتامین های B2، B6، B12، C و A و مواد معدنی روی، مس فلوئور در محدوده ناامن تغذیه ای قرار داشتند یعنی میزان دریافتی این مواد در افراد خانوار کمتر از 80 درصد نیاز روزانه آنها می باشد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان دهنده ناامنی بعضی مواد غذایی مهم است که برخی از یافته های کشوری مشابه این مطالعه است. یکی از مهمترین دلیل این کمبود الگوی نامناسب غذایی است که مصرف غلات بالا و میزان پروتئین و چربی کم شده است و همین امر باعث بهم خوردن تعادل ریزی ها در رژیم غذایی خانوارها شده است که قطعا عواقبی چون انواع سوتغذیه و رشد ناکافی کودکان، کم خونی و کمبود مواد معدنی و ویتامین ها از جمله پیامدهای آن می باشد. این امر لزوم مطالعات بیشتر و تلاش برای بهبود الگوی مصرف مواد غذایی را طلب می کند.

از آنجایی که نوجوانی دورانی از زندگی است که طی آن آخرین مرحله رشد و متابولیسم سریع رخ می دهد توجه به وضعیت تغذیه نوجوانان به ویژه دختران دارای اهمیت است. به همین منظور مطالعه ای روی 240 دختر نوجوان 14 تا 18 ساله دبیرستان های ناحیه یک ساری انجام گردید. قد، وزن و سپس نمایه توده بدن (Body Mass Index-BMI) تمامی افراد محاسبه گردید و با نمودارهای استاندارد رشد وزن، قد و BMI مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های آمریکا (CDC) مقایسه شد. جهت تعیین وضعیت دریافت مواد مغذی نیز از پرسشنامه یادداشت خوراک (Food-Record) استفاده و مواد مغذی به دست آمده با استاندارد جیره توصیه شده روزانه آمریکا (RDA) مقایسه گردیدند.با بررسی یافته ها مشخص گردید که به ترتیب بر اساس معیار وزن برای سن و BMI برای سن، 5/7 و 8/3 درصد دختران نوجوان در ساری دچار کم وزنی، 5/7 و 3/13 درصد در معرض خطر اضافه وزن و 8/3 و 3/3 درصد مبتلا به اضافه وزن بودند. 3/13 درصد افراد نیز با توجه به معیار قد برای سن به کوتاه قدی تغذیه ای دچار بودند. همچنین 7/11 درصد افراد کمبود شدید دریافت انرژی (کمتر از 80 درصد (RDA و 6/14 درصد اضافه دریافت انرژی (بیش از 120 درصد (RDA داشتند.نوجوانان این بررسی در مورد ویتامین ها و املاحی مانند ویتامین A، ریبوفلاوین، ویتامین C، فولاسین، ویتامین B12، کلسیم و فسفر نیز دچار کمبود بودند. یافته های بررسی نشان می دهد که نوجوانان شرکت کننده در این مطالعه در یک گذر تغذیه ای قرار دارند. اگرچه درصد کمی از آنها از نظر شاخص های BMI برای سن و وزن مبتلا به سوء تغذیه هستند، اما درصد قابل توجهی در معرض خطر اضافه وزن و مبتلا به اضافه وزن می باشند. همچنین کمبود دریافت مواد مغذی خاصی در این نوجوانان مشهود است که راهکارهای ویژه ای را جهت مقابله با این موضوع می طلبد.

مقدمه. بررسی الگوی مصرف مواد غذایی ملاکی کمی و کیفی برای وضعیت تغذیه در سطح جامعه فراهم می آورد. یکی از دقیق ترین روشها برای اینکار روش یادآور 24 ساعته می باشد که اساسا به کمک پرسشنامه تصویری انجام می شود. هدف این مطالعه، بررسی الگوی مصرف مواد غذایی مردم شهر اصفهان می باشد.روش ها . تعداد 1193 نفر از افراد 70-20 سال شهر اصفهان با روش نمونه گیری خوشه ای و بطور سیستماتیک از 40 خوشه و طی چهار فصل سال انتخاب شدند. برای هر فرد یک پرسشنامه مشخصات فردی و نیز پرسشنامه غذایی کامپیوتری توسط یک داده آماری تعلیم دیده تکمیل شد. مصاحبه غذایی 24 ساعته طی سه روز برای فرد برنامه ریزی می شد که یک روز آن مربوط به غذای روز تعطیل (معمولا جمعه) بود و دو روز دیگر به صورت تصادفی در طول هفته تعیین می شد تا حداکثر پراکندگی و یکنواختی برای اطلاعات غذایی هر فرد رعایت شود. اطلاعات کامپیوتری به دست آمده پس از یکسال بررسی رایانه ای مصرف مواد غذایی در نرم افزار مربوط مورد تحلیل آماری قرار گرفت و میزان انرژی، کربوهیدرات، پروتئین، چربی کل، کلسترول و انواع اسیدهای چرب دریافتی از غذای روزانه به صورت میانگین و انحراف معیار در گروههای جنسی، سنی و کل جامعه مورد مطالعه بدست آمد. مقایسه در سطح گروههای جنسی و سنی بین میانگین دریافت نوترینت ها و انرژی با آزمون t-test انجام گرفت. نتایج. میانگین انرژی دریافتی روزانه برای کل جامعه 1082.2 +- 2380.9 کیلوکالری بود. این شاخص که مردان و زنان و در کلیه گروه های سنی تفاوت داشت معنی داری (p<0.0001)  درصد انرژی به دست آمده از چربی در افراد 70-20 سال شهر اصفهان 29.28 درصد محاسبه شد. سرانه دریافت کلسترول 179 ± 253.5 (mg/day) بود. سهم هر یک از گروههای اسید چرب ، اسید چرب اشباع(SFA) ، اسید چرب یا یک پیوند غیر اشباع (MUFA)  و اسید چرب با چند پیوند غیر اشباع (PUFAu) از کل انرژی به ترتیب عبارت بود از 13.11،9.40،5.22 درصد. همچنین میزان دریافت سرانه کربوهیدرات برای مردم شهر اصفهان 179.4 ± 344.2 gr/day محاسبه شد. و میزان انرژی بدست آمده از آن نیز 57.8 درصد کل انرژی بود. سرانه دریافت پروتئین 30.5 ±79.3 گرم در روز بود. بحث. بنظر می رسد اصلاح کلی در وضعیت تغذیه افراد بخصوص گروه سنی 29-20 سال و 59-50 سال از نظر دریافت کالری، انواع چربی و فیبر غذایی لازم است.